TÜRKİYE’DE SANAYİNİN GELİŞİMİ LİSE 11.SINIF COĞRAFYA KİTABI LİSE 3.SINIF
Sanayi: İşlenmemiş(ham) veya yarı işlenmiş ürünlerin fabrika ve imalathanelerde
işlenerek kullanılır hale dönmesidir. Hammaddenin kullanılır mal haline
dönüşmesinde sanayinin en basit şekli olan el tezgahından, atölye veya
imalathanelere ve büyük sanayi tesislerine
(fabrikalara) kadar çok farklı büyüklükte tesisler kullanılır. Sanayinin kurulup
gelişmesi için bir tesisin olması gerektiği gibi, hammaddeyi işleyecek işgücü
(işçi) ve enerjiye gereksinim vardır. Ayrıca bir tesisin kurulabilmesi için
sermayeye, mamul malın alınıp satıldığı pazara ve malın tüketim alanına ulaşması
için ulaşım sistemlerine
gereksinim duyulur.
Cumhuriyetin ilanı ile 17 Şubat 1923′te İzmir’de I.İktisat Kongresinin yapılması
ve özel sektörün teşvik edilmesi öngörülmüş, bu amaçla 1923′te Türkiye İş
Bankası, 1924 yılında Sanayi
ve Maadin Bankası (Bu bankanın yerini 1923 yılında Sümerbank almıştır)
kurulmuştur.1927 yılında ise ulusal sanayinin canlandırılması amacıyla gümrük,
vergi,ulaşım ve hammadde temininde birtakım kolaylıklar getirilmiştir. 1934-38
yıllarında Birinci Beş Yıllık Sanayileşme Planı hazırlanmıştır. Ancak bu
yılların dünyada ekonomik kriz dönemine rastlaması, ülkemizde devletin bizzat
kurucu rol oynamasına neden olmuştur. Bu amaçla 1933 yılında Etibank kurulmuş ve
bu kurumun önderliğinde kimya sanayi (suni ipek-Gemlik, gülyağı-Isparta, kibrit
ve asit-İzmit), pamuklu dokuma (Bakırköy, Kayseri, Ereğli, Malatya, Iğdır,
Nazilli), kağıt ve selüloz (İzmit),kamgarn sanayi (Merinos-Bursa), kendir sanayi
(Kastamonu), demir sanayi(Karabük), kükürt (Keçiborlu), toprak sanayi
(seramik-Kütahya, şişe-cam Paşabahçe,çimento fabrikaları), şeker sanayi
(Kırklareli-Alpullu, Uşak, Tokat-Turhal)alanında yatırımlar yapılmıştır.
Özellikle bu yatırımlar ile dokuma sanayi alanında önemli gelişmeler olmuş,
Çukurova ve Ege bölgesinde özel sektöre ait tesislerde kurulabilmiştir.Ayrıca
1937 yılında ilk demir-çelik fabrikası da Karabük’te kurulmuştur.1950′lerden
itibaren özel girişimi destekleyen ve iç ve dış kredi sağlayan Türkiye Sanayi
Kalkınma Bankasının kurulmasını ülkede özel sanayinin
gelişmesinde olumlu bir rol oynamıştır. Ayrıca Kamu İktisadi Teşebbüsü adı
verilen kurumlar örgütlenmiştir (Makine Kimya Endüstrisi Kurumu-MKEK 1950,
Gübre,Et ve Balık kurumu 1952, Türkiye Çimento-Azot 1953, Türk Petrol Anonim
Ortaklığı,
Devlet Malzeme Ofisi 1954, SEKA 1955, Demirçelik 1955, TKİ 1957).1980′den sonra
24 Ocak kararlarının olumlu sonuçlar vermesi, gümrük duvarının yıkılarak yabancı
ürünlerin iç piyasaya girerek yerli ürünlerle rekabet etmeye başlaması,devletin
çeşitli fonlardan özel sanayiye kredi ve finansman sağlaması, KİT’lerin
özelleştirme politikaları ile özel sektöre devredilmeye başlanması,
yap-işletdevret modeli ile yeni tesis ve işletmelerin kurulması, şehirler
çevresinde küçük sanayi sitelerinin açılması özel sektörü teşvik eden başlıca
faktörlerdir. Tüm bu tedbirler sayesinde sanayinin Milli Gelire katkısı %35′e çıkmıştır.
COĞRAFYA 11 DERS NOTLARI
COĞRAFYA 11.SINIF DERSİ ETKİNLİKLERİNİN CEVAPLARI
COĞRAFYA 11.SINIF DERSİ ÖLÇME DEĞERLENDİRME VE TEST SORULARININ CEVAPLARI
COĞRAFYA 11.SINIF ÖDEVİ
COĞRAFYA LİSE 3.SINIF DERSİ ÖLÇME DEĞERLENDİRME VE TEST SORULARININ CEVAPLARI
COĞRAFYA LİSE 3.SINIF DERSİ ETKİNLİKLERİNİN CEVAPLARI
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder