TÜRKİYE’NİN İKLİMİ TÜRKİYE’NİN İKLİMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER LİSE COĞRAFYA 9.SINIF COĞRAFYA DERSİ KİTABI LİSE 1.SINIF
Bir yerin iklimi; o yerin yer şekilleri, bitki örtüsü, su durumu, tarımı, yerleşmesi, nüfusu gibi birçok durumunu etkiler. Öyleyse ülkemizde iklimi neler etkilemektedir.
1.Matematik Konum
Ülkemiz 36°-42° kuzey paralelleri arasında yer alır. Bundan dolayı soğuk ve sıcak iklim kuşakları arasındaki ılıman iklim kuşağında bulunur. Türkiye ayrıca Akdeniz iklim bölgesinin de etkisi altındadır.
Türkiye’nin matematik konumunu başlıca sonuçları şunlardır:
Türkiye, kuzeyde kutup (soğuk), güneyde tropikal (sıcak) hava kütlelerinin arasında bulunur. Bu nedenle ülkemiz, yazın tropikal, kışın ise kutup iklimlerinin etkisi altında kalır.
Türkiye ılıman kuşakta ve hava kütlelerinin geçiş alanı üzerinde olduğundan yıl içinde dört mevsimin yaşandığı bir ülkedir. Buna bağlı olarak yıllık sıcaklık farkı oldukça fazladır. Ülkemiz Yengeç Dönencesi’nin kuzeyinde yer alır. Bu nedenle yıl içinde güneş ışınları ülkemize hiçbir zaman dik açıyla gelmez.
2. Özel Konum
Dünya üzerinde yer alan herhangi bir yer veya ülkeyi denizlere yakınlığı, karasallık özelliği, yükseltisi, dağlarının uzanış yönü gibi çevresinden ayıran durumların tümü özel konum olarak adlandırılır. Ülkemiz üç tarafı denizlerle çevrili bir yarım ada özelliğindedir. Ayrıca ülkemizin kuzey ve güneyinde kıyıya paralel uzanan dağlar bulunmaktadır. Bu dağlar doğuya doğru giderek yükselmektedir. Ülkemizin etrafındaki denizler, sahip olduğu çeşitli yer şekilleri ikliminde çeşitlilik meydana getiren en önemli faktörlerdir.
a. Etrafındaki denizlerin etkisi
Kıyılarımızda denizellikten dolayı nem oranı yüksektir. Bu durum sıcaklık farkının az, yağışın çok olmasına neden olur. İç kesimlere gidildikçe nem oranı düşer, günlük ve yıllık sıcaklık farkı artar, yağışlar azalır.
b. Etrafındaki kara kütlelerinin etkisi
Ülkemiz denizlerle çevrili olmasına rağmen, kuzeydoğuda Sibirya’nın, güneyde Afrika ve Arabistan yarımadasının etkisinde kalmaktadır. Özellikle kış döneminde Sibirya üzerinde oluşan soğuk hava kütlesinin etkisiyle İç ve Doğu Anadolu’da kışlar soğuk geçer. Yaz döneminde ise ülkemiz, Afrika Kıtası ve Arabistan üzerinden gelen sıcak ve kuru havanın etkisinde kalır. Ülkemizin güney ve güneydoğu kesimlerinde kavurucu rüzgârlar görülür.
c. Etrafındaki basınç merkezlerinin etkisi
Türkiye, kışın kuzey kutbundan gelen soğuk hava kütlelerinin, yazın da tropikal kuşaktan gelen sıcak hava kütlelerinin etkisindedir.
ç. Yeryüzü Şekillerinin etkisi
Ülkemizde yeryüzü şekilleri kısa mesafelerde önemli değişiklikler gösterir. Bu da bölgeler arası hatta aynı bölge içinde farklı özellikte iklimlerin görülmesine neden olur. Ülkemizdeki yeryüzü şekillerinin iklime etkisi şu şekilde gerçekleşmektedir.
Yükselti: Ülkemizde ortalama yükselti fazladır. Batıdan doğuya doğru gidildikçe yükselti artmaktadır. Yükseltinin artmasına bağlı olarak hava sıcaklığının azalmasına, kış yağışlarının daha çok kar şeklinde düşmesine ve kar örtüsünün uzun süre yerde kalmasına neden olur.
Dağların uzanış yönü: Ülkemizin kuzey ve güneyinde dağların kıyıya paralel uzanması, denizin ılıtıcı etkisinin iç kesimlere sokulmasını engeller. Bu durum kıyı kesimlerle iç kesimler arasında önemli sıcaklık farklarının ortaya çıkmasına ve iç kesimlerde karasallığın artmasına neden olur. Böylece Karadeniz ve Akdeniz’in kıyı kesimi iç kesimlerinden daha fazla yağış alır. Fakat Ege bölgesinde kıyıya dik uzanan dağlar arasındaki çöküntü alanları deniz etkisinin 200 km iç kesimlere kadar sokulmasına izin vermektedir.
Bakı: iklim üzerinde etkili olan faktörlerden biri de bakıdır. Ülkemizin Kuzey Yarım Küre’de yer almasından dolayı, dağlarının güneye bakan yamaçları, kuzeye göre daha fazla güneş enerjisinden yararlanır. Bunun sonucunda güney yamaçlarda kuzeye göre; sıcaklık daha fazla, güneşlenme süresi daha uzun, bitkilerin olgunlaşma süresi kısa, orman ve kalıcı kar sınırı daha yüksek, yerleşmeler daha yaygın, buharlaşma daha çoktur.
COĞRAFYA 9 DERS NOTLARI
COĞRAFYA 9.SINIF DERSİ ETKİNLİKLERİNİN CEVAPLARI
COĞRAFYA 9.SINIF DERSİ ÖLÇME DEĞERLENDİRME VE TEST SORULARININ CEVAPLARI
COĞRAFYA 9.SINIF ÖDEVİ
COĞRAFYA LİSE 1.SINIF DERSİ ÖLÇME DEĞERLENDİRME VE TEST SORULARININ CEVAPLARI
COĞRAFYA LİSE 1.SINIF DERSİ ETKİNLİKLERİNİN CEVAPLARI
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder