5 Ekim 2009 Pazartesi

TAŞLAR VE OLUŞUMLARI

TAŞLAR VE OLUŞUMLARI

1)Püskürük (volkanik , mağmatik )kayalar:
Mağmanın yer kabuğunun yarıkları içinde veya yeryüzüne kadar çıkarak soğuması ile oluşan kayalardır.
*Soğumanın gerçekleştiği yere göre iç ve dış püskürük kayalar şeklinde gruplara ayrılır.
a)İç püskürük kayalar: Granit, siyanit, gabro ve diyorit gibi.
b)Dış püskürük kayalar: Andezit, bazalt, volkan camı (obsidiyen), trakit, inci taşı, katrantaşı, sünger taşı gibi.
Ortak Özellikleri: Kristallidirler.
2)Tortul (sediment) kayalar: Dış kuvvetlerin etkisiyle fiziksel veya kimyasal çözülmeye uğrayan kayaların çukur alanlarda çökelmesiyle oluşan kayalardır.
Oluşum bakımından;
a)Mekanik (kırıntılı) tortul kayalar:
Kum taşı (gre), kil taşı (şist) ,çakıl taşı (konglomera) örnektir. Çakıllar köşeli ise buna breş denir.

b)Kimyasal tortul kayalar:
Kalker ( kireç taşı), Jips (alçı taşı), kaya tuzu, dolamit, traverten , sarkıt ve dikitler örnektir.
c)Organik tortul kayalar:
Mercan kaya , antrasit , taşkömürü , linyit , turba ve tebeşir buna örnektir.
Ortak Özellikleri: Tabakalıdır, fosil bulundururlar.
NOT:
• Krom , Kurşun ,Pirit ,Manganez, Alüminyum, Bakır --------- Volkanik
• Taşkömürü ,Linyit --------- Organik
• Kaya tuzu, Jips,Borasit ,Potas--- Kimyasal
yollarla meydana gelirler.

3 Başkalaşım (metamorfik) kayaları:

Tortul ve volkanik kayaların yüksek sıcaklık ve basıncın etkisiyle eski özelliklerini kaybederek yeni özellikler kazanmasıdır.
Başkalaşım
Kalker--------Mermer Kömür----------Elmas
Kil taşı--------Mikaşist
Kum taşı------Kuvarsit
Granit---------Gnays
YERŞEKİLLERİNİN OLUŞUMU
Yer şekilleri iç ve dış kuvvetlerin ortak etkisiyle meydana gelmişlerdir. İç kuvvetler yeryüzü şekillerini oluştururken yapıcıdırlar, dış kuvvetler ise bu şekilleri ortadan kaldırmaya çalışan yıkıcı kuvvetlerdir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder